Een interview met vrijwilliger Simone Jongepier, zomer 2023

De Duinendag heeft zijn oorsprong in de kindermiddagen die IVN Natuureducatie samen met Stichting het Zuid-Hollands Landschap organiseerde op de Heveringen in Oostvoorne. IVN vrijwilliger Simone Jongepier stond aan de wieg van dit mooie evenement. Ze neemt ons mee in hoe het ooit is begonnen.  

Simone, je bent niet alleen bij IVN Voorne-Putten Rozenburg actief, maar inmiddels ook al ruim 20 jaar vrijwilliger bij het Zuid-Hollands Landschap. Wat betekent vrijwilligerswerk voor jou?

“Veel. Het is ondertussen bijna een dagbesteding. (lacht) Nou ik ben er in elk geval wel wekelijks mee bezig. Ik heb het altijd naast mijn werk gedaan, ik was wekelijks betrokken bij het bezoekerscentrum.”

IVN Natuureducatie en het Zuid-Hollands Landschap trekken samen op in de organisatie van de Duinendag. Hoe is dit zo gekomen en hoe ben jij hierbij betrokken geraakt?

“Het IVN en het ZHL hebben veel raakvlakken en dit prachtige gebied nodigt gewoon uit om veel activiteiten te ontplooien. Ik kom zelf uit het onderwijs, ik heb altijd de kleuters begeleid, aan de basis. Het is hartstikke leuk om dit mee te kunnen geven aan kinderen. De Duinendag is echt een gezinsactiviteit. De ouders pikken er ook wel wat van mee, maar het is gericht op kinderen. Het is heel belangrijk om je bewust te worden van wat er om je heen is, in de natuur. Want als je niet weet wat iets is, dan koester je het ook niet. Ik heb een kleinzoon van 2,5 en laatst sprong er een sprinkhaan op z’n shirtje. Hij riep in eerste instantie ‘jakkie!’ maar ik zei ‘nee, die komt gewoon even bij jou zitten’. Bij ons in de vijver zit een heel klein kikkertje, ik zie dat beestje bijna nooit, maar hij ziet meteen waar-ie zit. En als je ‘m daar dan op wijst, dan gaat hij weer op zoek en vindt ie ‘m weer. Dat vind ik gewoon leuk. Het leven in de natuur is niet vies of eng, het hoort er gewoon bij.”  

Van kindermiddagen naar jaarlijks evenement

Het begon allemaal met kindermiddagen. Vertel daar eens wat meer over.

“We wilden kinderen bij de natuur betrekken en wat met ze gaan doen. Dus gingen we om de twee maanden op woensdagmiddag een kindermiddag organiseren op het bezoekerscentrum. Het was een samenwerking tussen IVN en het ZHL. Natuurmonumenten heeft in het begin ook financieel nog bijgedragen, want we hadden nog geen materialen. Dus er kwamen loepbordjes, zoekkaarten en natuurlijk knutselmateriaal. De opzet van een kindermiddag was een inleiding op een onderwerp, bijvoorbeeld vogeltellingen in januari, dan gingen we in groepjes naar buiten o.l.v. een IVN-er, en daarna knutselen zodat de kinderen de informatie spelenderwijs konden verwerken en met iets naar huis gingen. En ze kregen ook een tasje met informatiemateriaal, kleurplaten en vogeltelkaarten, zodat ze ook thuis nog verder konden.”  

Hoe kwam het dan uiteindelijk tot het evenement wat we nu kennen?

“De kindermiddagen waren populair, het werd steeds drukker. We moesten steeds meer kinderen teleurstellen. Mensen moesten zich toen nog telefonisch opgeven en we hanteerden een max van 24 kinderen. Het werd in de lokale krantjes kenbaar gemaakt en omdat niet iedereen die op hetzelfde moment kreeg stelden we in dat mensen vanaf 10 uur konden bellen. Dan zaten we soms om half 11 al vol.. Dus toen zijn we er een middag bij gaan doen met een route met posten. Gewoon, simpel, tafeltjes met wat leuke dingetjes erop, en een IVN-vrijwilliger erbij. Zo konden we meer de ruimte opzoeken. Die posten waren eigenlijk het begin van de Duinendag.”

Posten

De eerste route met posten, de vorm die de Duinendag nu nog altijd heeft, was in 2000. In een combinatie met de Week van het Landschap werd er na een paar jaar gekozen voor een Duinendag in september en dat is uiteindelijk de derde zondag in september gebleven.    

Is er nou elk jaar een vaste lijst met onderwerpen die een post worden? Of wordt er bijvoorbeeld elk jaar gebrainstormd?   

“In het begin van de zomer wordt er altijd een mailtje uitgestuurd binnen IVN Voorne Putten Rozenburg, om te vragen wie van de gidsen er zin heeft om met de Duinendag mee te doen. Je mag daarbij ook je voorkeur voor een post opgeven. We hebben mensen die echt gespecialiseerd zijn in een onderwerp. Bijvoorbeeld vogels, insecten of paddenstoelen. Dan mogen deze gidsen zelf bedenken hoe ze de kraam gaan inrichten. Basismateriaal uit het bezoekerscentrum wordt klaargezet en dit wordt een verhaal door de creativiteit en de zelf meegebrachte materialen van de gidsen. Je wil wel wat te vertellen hebben over een onderwerp. Een tijd terug hebben we bijvoorbeeld ook het weer belicht. En planten hebben we ook weleens gehad. Maar dat is dan wel weer een lastig onderwerp, want er bloeit niet zo vreselijk veel meer in september. Het liefst wil je natuurlijk iets terplekke kunnen laten zien. Om een beetje lijn in het programma te houden, helpen IVN-ers ook mee bij de ingehuurde stands, zoals bij Code Groen (afval) en bij Strand in Zicht.“

Vrijwilligerswerk

De boel organiseren samen met Mirjam (Boswachter Communicatie & Beleven van het Zuid-Hollands Landschap), het overzicht bewaren en de deelnemende vrijwilligers ondersteunen en van koffie en thee voorzien, dat is de rol die je inneemt op de Duinendag zelf. Je mensen waarderen, dat vind je heel belangrijk.

Welk vrijwilligerswerk vind je nou zelf het allerleukste om te doen?

“Ik heb verschillende dingen gedaan. De kindermiddagen heb ik twee jaar geleden afgesloten, op een gegeven moment doe je iets te lang en dan is het goed als iemand anders het overneemt. De Duinendag komt elk jaar even voorbij, maar daar ben ik natuurlijk niet het hele jaar mee bezig. Het laatste jaar ben ik weer meer aan het gidsen en dat vind ik toch ook wel heel erg leuk. En gastvrouw in het bezoekerscentrum is eigenlijk ook wel heel leuk.”

Dus eigenlijk is de afwisseling ook gewoon lekker..

(denkt even na, lacht en vult dan de lijst aan) “Ja.. nou ja en op maandagmorgen met de groep poetsen en dan doe ik de doe-routes voor de kinderen, daar ben ik ook verantwoordelijk voor. Maar ik hoef niet meteen de kinderen meer om me heen te hebben.”

Van 12 naar 50

Wat heb je in de loop der jaren allemaal zien veranderen aan de Duinendag?

“In het begin was het echt voor hier, in de omgeving. Het stond eigenlijk alleen in de lokale krantjes en als we geluk hadden in het AD in de bijlagen. We hebben in het begin aardig wat interviewtjes mogen geven. Het was allemaal nog wat informeler en bewerkelijker. We begonnen met zo’n 12 mensen in de organisatie; dat is nu uitgegroeid tot zo’n 50. Het is zo gegroeid dat we op een gegeven moment moesten gaan nadenken over vergunningen en veiligheid. Toen is de Duinendag echt een evenement geworden. De basis is altijd de IVN posten gebleven, deze zijn alleen aangevuld met een aantal posten vanuit het ZHL, zoals de scouting en de fretteur. En het ZHL maakt een draaiboek, regelt de vergunningen, de EHBO, verkeersregelaars. Ook is er meer ruimte voor promotie. En dat merken we: er komen nu mensen uit heel Zuid-Holland. Het trekt echt mensen deze hoek in. We hebben nu veel meer bereik en een ander publiek. Dat is heel leuk.”

Na zo veel edities zullen er vast weleens bijzondere activiteiten zijn geweest.. Herinner je je nog uitschieters of zijn er bepaalde jaren die je extra bij zijn gebleven?

 (lacht) “Nou.. het mag allemaal niet meer, maar we hebben eens een hoogwerker gehad, en daarin werden mensen in zo’n bakje boven de boomkronen omhoog gebracht. Dan kon je mooi over het hele duingebied kijken. Maar dat was heel in het begin. Dat was echt een attractie. En we hebben de Duinendag twee jaar ook in het voorjaar gedaan. Maar we merkten toch dat daarvoor veel minder animo was. September bleek toch een betere keuze: het strandseizoen is voorbij, de vakanties zijn voorbij, mensen trekken de bossen in.”

Op de Duinendag loop je als bezoeker een route en onderweg is er vanalles te leren en te doen. Dat doen is wel een belangrijk element.

“Dat geven we de gidsen inderdaad mee, dat ze niet alleen een verhaal moeten vertellen maar mensen ook, als het bijvoorbeeld over bomen gaat, de schors laten voelen of de stam laten opmeten. Dat doen is echt belangrijk. Beleven. We hebben ook een post met zintuigen. Zodat je ook al je zintuigen gebruikt. Zo leer je vanalles door de natuur niet alleen te zien maar ook aan te raken, te ruiken of door eens goed te luisteren.”

De organisatie zit alweer volop in de voorbereidingsfase voor de Duinendag van dit jaar. De route is ‘voorgelopen’, de activiteitenkaart is in de maak. De derde zondag van september zal er weer een prachtige route te lopen zijn. Wij zijn er klaar voor. Zien we je daar?