Hink-stap-sprong door Zuid-Hollandse topnatuur

Tussen steden, verkeer en industrie zijn boswachter Mirjam Eikelenboom en natuurjournalist Idde Lammers op pad. Op één dag wandelen ze door drie toppers die door het Zuid-Hollands Landschap beheerd worden: de Crezéepolder, Kasteelgaarde Rhoon en Holle Mare. Drie rijke natuur-oases in onze drukke provincie.

Vanaf de Oostmolendijk hebben we een prachtig zicht op de Crezéepolder. “Ongelooflijk, dat dit een paar jaar geleden nog een akkerbouwgebied was,” zegt boswachter Mirjam Eikelenboom van het Zuid-Hollands Landschap. “En moet je nu eens kijken. Een zoetwatergetijdengebied waar het barst van het leven. We zijn er trots op dit spectaculaire natuurgebied te mogen beheren.”

Geweldig broedseizoen

Spectaculair is de Crezéepolder zeker. Vooral de vogelrijkdom valt direct op. Op het ondiepe water, dat twee keer per dag vanuit de Noord het gebied in- en weer uitstroomt, dobberen krakeenden, wilde eenden en kuifeenden. Aalscholvers jagen op vis en langs de slikkige oeverranden zoeken tureluurs naar iets eetbaars. Grauwe ganzen zitten in een groepje bij elkaar. Ook brandganzen en Canadese ganzen zijn van de partij. Ze vinden het hier allemaal: rust, ruimte en voedsel. “We hebben een geweldig broedseizoen achter de rug,” vertelt Mirjam. “Zo zaten in de Crezéepolder dit jaar 75 broedparen kluut en 30 paar kievit. Ook hebben we witte kwikstaart, tureluur, kleine karekiet en zelfs kleine plevier zien broeden. Vrijwel allemaal soorten die hier vroeger niets te zoeken hadden. Het is verrassend hoe snel al deze vogels het nieuwe natuurgebied tussen Ridderkerk en Hendrik-Ido-Ambacht hebben ontdekt.”

Toegankelijke topnatuur

Een rondje Crezéepolder wandel je in ongeveer anderhalf uur. We zijn niet de enigen. Mirjam: “Er zijn altijd wel een paar wandelaar en vogelspotters. Ook doordeweeks. In het weekend is het drukker. ‘Gezellig druk’ zou ik het willen noemen. Iedereen komt hier om te genieten van de rust en de weidsheid. Persoonlijk vind ik de dijk tussen de rivier de Noord en de Crezéepolder een bijzondere plek. Je waant je echt in een andere wereld. Regelmatig word ik aangesproken door wandelaars. Ze zijn steevast enthousiast over de nieuwe natuur hier. Velen vertellen een gift te hebben gedaan om de aankoop door het Zuid-Hollands Landschap mogelijk te maken. Recreatief toegankelijke topnatuur en ook nog eens vlak in de buurt! Ik begrijp wel dat mensen daar iets voor over hebben.”

Bekijk het filmpje met Boswachter Richard Hagendoorn

Bos zonder bomen

Mirjam en ik gaan door naar Kasteelgaarde Rhoon. Ook hier is de afgelopen tijd veel veranderd. Vooral in het zogeheten Achterbos. Vanaf het parkeerterrein lopen we er in een paar minuten naar toe. Wat direct opvalt: het Achterbos is bijna geen bos meer. “De bomen waren met hun ruim 60 jaar op leeftijd. Of beter gezegd: stokoud. Tijdens een storm van bijna twee jaar geleden zijn er veel omgevallen,” vertelt Mirjam. “Om gevaarlijke situaties te voorkomen hebben we ze allemaal moeten verwijderen. Ook door de essentaksterfte is de aanblik van het Achterbos veranderd: veel eeuwenoude knotessen hebben door de schimmel het onderspit moeten delven. De nog gezonde exemplaren en een stuk griend hebben we kunnen behouden. Zo hebben de reeën die hier leven nog genoeg beschutting.”

Bomen van formaat

Voor het vernieuwen van het bos vroeg het Zuid-Hollands Landschap steun van Beschermers en donateurs. Een nieuw, vitaal bos in Kasteelgaarde Rhoon bleek veel mensen aan te spreken! Onze Bomenactie werd dit voorjaar dan ook een groot succes.

Mirjam: “Er kwamen genoeg donaties voor bomen van enig formaat. We kiezen voor een mix van inheemse soorten als zomereik, beuk, iep, els, vlier, hazelaar en meidoorn. Bij een aantal bomen kiezen we voor een wat groter formaat. Grotere bomen hebben niet alleen meer uitstraling, ze vormen ook een groter bladerdek waardoor ondergroei van braam en brandnetel minder kans krijgt. We waren dus heel blij met de vele, gulle giften. De verschillende soorten bomen hebben allemaal een andere levensverwachting waardoor we in de toekomst geen rekening meer hoeven te houden met een aftakelend bos. Deze winter gaan de bomen de grond in.”

Facelift

Verder gaan we, zuidwaarts naar Voorne, naar de Holle Mare. Een kreekrestant dat zich heeft ontwikkeld tot een waardevol natuurgebied met open water, rietkragen, struweel en bloemrijke graslanden. Tot voor kort kon je alleen op afstand van de Holle Mare genieten, vanaf de geasfalteerde dijken rond het gebied. Daar is verandering in gekomen! In nauwe samenwerking met APM Terminals heeft het gebied een facelift gekregen, recreanten zijn nu meer dan welkom. Zo is er een struinpad aangelegd en een vlonderpad naar een vogelobservatieplateau. Wie hier in de winter overheen wandelt, loopt door het manshoge riet naar een verstilde plek. Hier geniet je van smienten, futen en talloze andere watervogels. Misschien passeert er wel een bruine kiekendief of zit er, verscholen tussen het riet, een roerdomp. In de Holle Mare is dat nu echt te beleven.

Bijenplek voor… torenvalk

In het kader van de actie Red de Wilde Bij heeft het Zuid-Hollands Landschap dit jaar ook een bijenplek in de Holle Mare gecreëerd. Mirjam: “Op een bijenplek kunnen bijen het hele jaar voedsel, nestelgelegenheid en beschutting vinden. Zo hopen we de sterke achteruitgang van de honderden bijensoorten een halt toe te roepen. Ook hebben we een akker ingezaaid met rode emmertarwe. Bijen zijn dol op dit Oudhollandse gewas en de vele akkerkruiden die ertussen staan. En niet alleen de insecten profiteren ervan. Tarwe en insecten trekken weer kleine zoogdieren aan, waaronder muizen. Die dienen als voedsel voor bijvoorbeeld torenvalken, uilen, blauwe reigers en marterachtigen. Zo kun je met één maatregel de biodiversiteit van een heel gebied vergroten.”

Dit artikel is ook te lezen in ons nieuwe magazine, wat Beschermers van het Zuid-Hollands Landschap op vrijdag 29 november thuis ontvangen. Ben je nog geen Beschermer? Vraag dan een gratis proefnummer aan en ontdek de natuur bij jou in de buurt!