Via de naastgelegen weg Leidsevaart kun je met de fiets langs de Haarlemmertrekvaart.
Haarlemmertrekvaart
Over dit gebied
De historische Haarlemmertrekvaart verbindt de steden Leiden en Haarlem met elkaar. Hier gleden in de 17e en 18e eeuw trekschuiten over het water, die reizigers over de 28 kilometer lange waterweg vervoerden. Tegenwoordig varen er plezierbootjes. Het Zuid-Hollands Landschap heeft langs de Haarlemmertrekvaart natuurlijke oevers aangelegd. Die strook is al snel begroeid geraakt met allerlei moerasplanten, die goed te zien zijn vanaf het water. Let in het voorjaar bijvoorbeeld eens op of je de rietorchis kunt ontdekken, een paars bloeiende orchidee, die houdt van natte grond.
Historie
In de loop van de 17e eeuw ontstond in Nederland een netwerk van trekvaartverbindingen, bedoeld voor personenvervoer tussen de steden. Volgens een vaste dienstregeling werden twee eeuwen lang miljoenen reizigers vervoerd met boten, voortgetrokken door trekpaarden. De trekschuit werd zo een soort ‘Intercity van de Gouden Eeuw’.
Met de boot naar de stad
De Haarlemmertrekvaart (of: Leidsevaart) werd in 1657 in slechts 1,5 jaar aangelegd. Dat kon zo snel, omdat men deels gebruik maakte van al bestaande waterlopen. Waar nodig werden nieuwe verbindingen gegraven. Ook kwamen er jaagpaden, waarover de trekpaarden konden lopen en er verschenen bruggen, stallen en tolhuizen in het gebied. Sommige daarvan zijn er nog steeds.
In 1839 reed de eerste trein door Nederland. Vanaf dat moment was het gedaan met de trekvaart. Gelukkig bleef de waterweg bestaan. Die loopt als een blauwe ader door het landschap. Of eigenlijk: als een blauwe ader met mooie, groene randen, vol dichte oeverbegroeiing, waarin bijvoorbeeld eenden zich tijdens de rui kunnen verschuilen.
Ons toekomstbeeld
De Haarlemmertrekvaart is een belangrijke ecologische verbindingszone langs het spoor tussen Haarlem en Leiden. De vroege glazenmaker gedijt er goed en er zijn diverse paaiplaatsen waar vooral snoeken vertoeven.
De wens is er om een moeraszone te maken van de trekvaart, die met de jaren flink bebost is geraakt. Dat zou nog meer soorten aantrekken. Welkome gasten zijn libellen als de glassnijder, bloedrode heidelibel, vuurjuffer en keizerlibel en vissen als de bittervoorn, kleine modderkruiper, kroeskarper, vetje, zeelt en paling.
Praktische info
Fietsen
Bijzonderheden
Er is in 2007 een prachtig boek uitgegeven over dit gebied. Het is hier en daar nog verkrijgbaar.
- Blauwe ader van de Bollenstreek – 350 jaar Haarlemmertrekvaart-Leidsevaart
- Redactie: R. Pots, J. Knoester en M. Bultink
- ISBN: 978-90-5997-047-2
